Roken langs het hockeyveld? Bij de Alkmaarsche M.H.C. hockeyclub steken ze daar een ‘stick’ voor. Zij zijn een rookvrije hockeyclub. Voormalig olympische en Oranje-hockeyer Teun de Nooijer ging op bezoek bij zijn oude hockeyclub. En blikt samen met (oud) clubgenoten terug op de tijd dat roken in de sport nog heel normaal was. “De keeper stond in het doel met een sigaartje.”
“Mijn oude hockeyclub. Dit is waar het voor mij als negenjarige in 1985 begon in de D1. Veel voetstapjes met veel blije en positieve herinneringen. Op het grasveldje was ik altijd druk aan het spelen. Toen nog met blond steil haar. Die krullen kwamen later pas, misschien door het zweten. Ik kon mijzelf uren vermaken met een bal en een stick. Ik heb alle jeugdteams doorlopen hier: van de D’tjes tot de A. Ik had een flinke drive. En ook heel veel plezier. Want ik heb hockey altijd heel leuk gevonden.”
Kees de Langen, erelid van A.M.H.C, speelde 30 jaar lang met Teuns vader in het Herenteam. En kan zich de kleine Teun nog goed herinneren. “Ja, als kleine jongen liep hij hier al rond met z’n stick. Er werd toen al gezegd: dat wordt een hele goeie. Maar hij was nog te verlegen om mij een bal te vragen. Dat deed zijn moeder dan. Als ik hem nu voor de televisie zie, dan zie ik zo’n verschil met dat jongetje van negen jaar.”
Rollende ballen
Teun speelde op zijn zestiende bij Bloemendaal. En toen gingen er ook andere ballen rollen: “De coach van Jong Oranje belde op onze huistelefoon. En die zei: ‘We gaan naar de selectie voor het WK en ik wil je er graag bij hebben. Sta je daar voor open?’ Dat vond ik een gekke vraag, want natuurlijk stond ik daar voor open. Toen kreeg ik pas door dat ik wel eens heel goed kon worden. Want na Jong Oranje was het Nederlands Elftal ook steeds meer binnen handbereik. Daar was ik eerder nog niet echt mee bezig. Toen ging ik eigenlijk van training naar training en van wedstrijd naar wedstrijd.”
“Als hoogtepunt kan ik natuurlijk het WK in ‘98 noemen. Toen werden we in Utrecht wereldkampioen. En natuurlijk het Olympisch kampioenschap in Atlanta. Maar mijn eerste grote winst zit ook nog heel diep in mij. Met het Noord-Hollands B-team werden we Nederlands kampioen in de zaal. Dat was fantastisch.”
Blauw van de rook
“In ons clubhuis hing toen nog een sigarettenautomaat. En achter de bar konden liefhebbers een sigaartje halen.”, blikt Kees terug. “Die waren altijd op voorraad. Dat was heel gewoon. Want iedereen rookte. Daar waren we mee opgegroeid. Op een verjaardag was je niet gastvrij als de tafels niet volstonden met glaasjes sigaretten naast de nootjes.”
Overal werd gerookt, volgens Kees. “Langs het veld waar de kinderen speelden. Maar ook door de trainers van de jeugd. En zelfs de keeper van de veteranen stond tijdens de warming-up met een sigaar in z’n mond de ballen tegen te houden. De moeder van Teun zat in het clubhuis aan tafel met een doosje tabak, vloeitjes en een apparaatje haar sigaretjes te draaien.”
Dat kan Teun zich ook nog goed herinneren: “Op zaterdag en zondag kwam je als klein jongetje binnen in een clubhuis dat blauw stond van de rook. Ik was niet anders gewend. Bij mij thuis stond de woonkamer ook vol met rook. Dat heb ik nooit als prettig ervaren en ik ben zelf ook niet gaan roken. Ik ben heel blij dat het tegenwoordig niet meer de normaalste zaak van de wereld is. En dat de hockeyclub ook volledig rookvrij is.”
Volgens Kees was er vaak wat te vieren op de hockeyclub. “Ik en Frits – de vader van Teun – waren meer de feestrokers. Wij rookten na de wedstrijd vaak een sigaartje.” Teun kan zich dat nog goed herinneren: “Als kind ga je dan mee de kleedkamer in. En mijn vader en Kees kregen het voor elkaar om het sigaartje te roken onder de douche. Het uiteinde met het vuurgedeelte ging in de mond, zodat hij niet doofde. Als klein jongetje vond ik dat nog stoer en knap ook. En het had eigenlijk wel iets grappigs. Dat was vroeger dus normaal.”
De shoot-out
Op een gegeven moment moesten de horeca en sportkantines rookvrij zijn volgens de Nederlandse wetgeving. Kees weet dat nog goed: “Dat was wel een groot probleem voor een hoop mensen. Toen moest je naar buiten op het balkon. En daar stond dan soms het hele bestuur te roken.”
Ruud Barsingerhorn is clubmanager van A.M.H.C. en mede-initiatiefnemer van het rookvrij maken van de hockeyclub. “Het hoort toch allemaal bij een gezonde opvoeding. Een jaar of zes geleden zag ik bij Alliance in Heemstede de rookvrij-bordjes hangen. En ik zag ook de tv-reclames van de Rookvrije Generatie. Ik heb drie jaar lang gezeurd bij het bestuur dat we ook rookvrij moesten worden. En ook de ouders gingen zich ermee bemoeien: zorg er nou eens voor dat het rookvrij wordt. En uiteindelijk is het gelukt.”
Toen het besloten was, ging het heel snel, volgens Ruud: “We hebben het in de Club-app genoemd. En de spullen toegestuurd gekregen: rookvrij-vlaggen, rookvrij-wimpels en rookvrij-bordjes. Die konden we overal ophangen. Ook op de tv-schermen hier in het clubhuis – waar we op zaterdag en zondag de programma’s bekendmaken – kwam dat rookvrij-bordje tevoorschijn.”
Wen er maar aan
De reacties waren positief, gaat Ruud verder. “We liepen langs het veld en op het terras om mensen aan te schieten: sorry, deze mag u even uitmaken. Als je uitlegt dat het voor de kleintjes is, dan zijn de reacties alleen maar positief. Dan hoor je: wat verstandig dat jullie dat doen. Wij doen mee.”
Alleen de hockeyfeestjes waren volgens Ruud in het begin nog wel een uitdaging. “Dan moest je leden toch weer met hun sigaret wegsturen van het sportterrein af. Maar dat gaat nu heel goed. De leden van Alkmaar zijn er in elk geval goed aan gewend dat het rookvrij is.”
Marcel Ooms – oud-penningmeester, oud-voorzitter en betrokken lid van de hockeyclub – ziet een duidelijke verandering in het rookgedrag. “Er hangt hier zo’n positieve ambitie als het om sport gaat. En op een gegeven moment is er ook een mentaliteitsverandering geweest in het roken. Iedereen werd zich steeds bewuster dat het abnormaal is om te roken.”
Stevig in je sportschoenen
Die bewustwording is nodig, volgens Marcel. “De kleintjes krijgen hier een positieve en prettige ervaring, zonder dat ze mensen zien roken. Op de sportclub wordt niet meer gerookt. En op school zien ze het ook niet. Als ze nergens meer rook zien, dan gaan ze roken als iets aparts zien. Het is niet normaal om te roken.” Teun geeft ook graag het goede voorbeeld: “Roken en sporten. Dat rijmt natuurlijk niet. Zelf heb ik een mooie carrière achter de rug. Mijn hockeycarrière stopte uiteindelijk in 2013 toen ik 37 jaar was. Ik mocht lang voor het Nederlands elftal uitkomen. En dan heb je ook een voorbeeldfunctie. Daar ben ik mij wel bewust van geweest. En daar hoort het roken helemaal niet bij.” Daar sluit Ruud zich helemaal bij aan: “Sport en roken gaat gewoon niet samen. Binnen de hockey heb je gelukkig al veel rookvrije clubs. De mensen zijn het al wel gewend.”
Teun doet mee voor de toekomstige generatie. “Ik heb zelf ook drie fantastische dochters. En ik heb het gevoel dat ze nog nooit hebben gerookt. En het ook niet willen. Dat ze weten: het is niet gezond. Dat maakt mij als vader ook trots. Dat ze stevig in hun schoenen staan als het ze wordt aangeboden. Maar ik hoop voor de toekomstige generatie dat ze het ook niet meer aangereikt krijgen. Dat zou ik nog mooier vinden.
NOC*NSF en de sportbonden hebben afgesproken dat uiterlijk in 2025 alle sportclubs rookvrij zijn. En dat is haalbaar, volgens Teun. “Kijk, dat is natuurlijk een waanzinnig mooi streven. Niet het makkelijkste, dus ik zou zeggen: doe gewoon mee. Roken en sporten dat heeft niks met elkaar te maken. Hoe makkelijk is het om een rookvrij-bordje op te hangen? En te beslissen: wij zijn rookvrij als sportclub. Daar hoef je geen commissie of bestuur voor in te roepen en moeilijke gesprekken voor te voeren. Een rookvrije generatie: daar draag ik graag mijn steentje aan bij.”
Lees het volgende verhaal
Rookvrij opgroeien
Samen zijn we op weg naar een Rookvrije Generatie. Want ieder kind verdient de kans om rookvrij op te groeien. Ontdek hoe de wereld rookvrij wordt op www.rookvrij.nl
